"Kahig" ni Vicente Manansala

Vicente Manansala. Üsad na pintor na taga Pampanga. Inaküs nung 1910. Naging National Artist para sa kategoryang Visual Arts nung 1982.

Ki’tün na mu’na natü kan obra ni Manansala na “Kahig” sa pisikal nikading konteksto. Kan kadakülüan nikadi ay 38.5 x 32.5 na pulgada. Kasing dakülü nikadi an kabangang kama na king size. Guminamit siya nin kambas mi oil na pintura. Kadaklan sa mga pintor, amu kadi kan pinaygamit ta kan oil paint madaling ikontrol ta may kai’bügan kadi na klase nin pintura. Tama sana kading midyum na ginamit ta kan istilong ginibo ni Manansala ay Kubismo na kan porma kan pinagipinta ay pirming di-anggulo.

Bistado si Manansala bilang artistang may istilong Cubism. Sa mga obrang cubists, kan paksa na pinaypinta ay pinaygiba, pinagi-isipan, kina pinagibuo man ligayon para makagibo nin pormang abstract – imbes na pagpinta nikadi sa natural na porma o kung papawno ta kadi ki’tün. Amu kadi kung nyanga kan istilong Cubism ay byung pinagi-onra ta dipisil kading gibon. Kung kiki’tün ta su obra, dominante an pormang parisukat mi tatsulok na nagibuo sa porma kan duwang parabulang mi duwang pambulang.

Kan obrang biswal, paryo man sana kan literatura o iba pang kategorya kan arte, kayon man mga elemento mi prinsipyo. Importante kadi para mas maaraman pa natü kung papawno ginibo kan sarong artista an üsad na obra maestra. Idi kadi diskurso nin mga elemento mi prinsipyo kan sarong obrang biswal, diskurso kadi kan kung papawno ko naintindyan an obra ni Manansala na “Kahig” gamit kading duwang bagay sa pag-iimperensyal.

Nasabi na kangina na kadaklan sa obra na kadi ay mga pormang de-anggulo na ginibo para mapormang duwang taw na kayon kapüt manok. Kadakül kang makikitang mga linya idi ta an istilo ay nagigamit nin mga geometrikal na mga porma.

Sa obra, kan istilo nin pagkulur na ginamit ni Manansala ay monokronismo. Üsad na kulur sana kan ipanapakita kina magkakayba na sana sa kung gawno kadi kadiklüm mi kaliwanag. Naggamit siyang kulur na asul, üsad na kulur na kalmado mi nagitaw nin maalnas na pagmati. Arüg na sana gayüd kan pagbubulang, kun sayn nagitaw kading kaugman sa mga parabulang.

Makikita man natü na may tono kan obra. Kan panglikurang kulur na ginamit ay kükay na maliwanag. Su kulur naman nu manok sa to ay medyo madurudiklüm. Su üsad namang manok, kayon kaliwanagan, ibig sabyün, puti kan kulur nu manok na nasa wala. Nagtaw mang diin si Manansala sa bandang payo kan mga manok kung san nagbütang syang kulur pula para magtaw nin daynamismo sa kulur. Di man mabublay kan pagkakagibo sa pagkakapili nin mga kulur para sa obra.

Kayon man direksyon sa ginibo ni Manansala. Kan iwag kan mga mata ay nagipun sa payo kan mga manok papaydtu sa mga parabulang. Dayl kadi sa kulur pula sa payo kan mga manok. Para sakü, su pula ay nagisirbing focal point kan obra.

An texture, pinapakita idi na kan üsad na obra matata’wan bway kun kayon kadi texture. Nagiluwas na kan obra ni Manansala ay may küsüg mi liksi; alerto ta kan texture na pininta ay maarasap-asap, maiwag, matatarüm – arüg na sana nu mga manok na pambulang. Nagpakitang aksyon.

Bukud sa linya, porma, kulur, direksyon, mi texture, makikita man natü na balanse an obra ni Manansala nang dayl sa pagkapusisyon kan mga pigura. Üsad kadi sa mga prinsipyo kan arte.

Di man sana sa istilo nangilala si Manansala. Pati sa konsepto kung papawno nya ginibo kan mga obra nya. Üsad na kading "Kahig". Ginibo nya kadi nung 1974. Kadi kan panawn kung kina’no pinasa ni Ferdinand Marcos su Presidential Decree No. 449 o Cockfighting Law of 1947. Nu panawn na kadtu, ipinasa ni Marcos kading batas ta pawno an pagbubulang ay üsad na rason kan pag-ugma kan mga banwa-banwa. Ginibo man kading atraksyong panturista. Amu gayüd kadi kan rason kung nyanga nya kadi pininta sa tawn na kadi.